brandveiligheid

brandveiligheid: 10 praktische tips & nuttige informatie

Een brandveilig huis

Deze tips dragen bij aan een brandveilig huis en leggen uit wat te doen als er onverhoopt toch brand uitbreekt. Je moet er dan snel bij zijn. Een kleine brand kan flink uitpakken en binnen korte tijd slaan de vlammen uit de ramen. Niet alleen het vuur is schadelijk. De dampen en de rook kunnen ook levensgevaarlijk worden. De rookontwikkeling veroorzaakt overigens over het algemeen de meeste problemen als er brand ontstaat. Door de rook kun je de weg naar buiten minder makkelijk vinden en de dampen kunnen je vergiftigen en bedwelmen.

Het ligt misschien voor de hand, maar de meeste branden ontstaan in de keuken. Er wordt hier veel gebruik gemaakt van vuur op en rond het fornuis. Er kan een vlam in de pan slaan. Je kunt er soms niets aan doen. Veel branden ontstaan juist ook door menselijk handelen. Er wordt niet voorzichtig genoeg omgegaan met vuur. Denk aan situaties met de barbecue, het branden van kaarsen, vette pannen of een vette afzuigkap, verkeerd gebruik van elektrische apparaten, klussen en nog veel meer.

Je kunt vandaag beginnen met brandpreventie. Schaf rookmelders aan en hang ze op de juiste plaats (lees tip 2). Loop je huis eens goed na. Waar steek jij je kaarsjes aan? Staan er apparaten op de stand-by stand? Wordt er gerookt in huis? Waar worden de aansteker of lucifers gelegd? Kunnen je kinderen erbij? Wanneer je deze tips doorleest, zul je weten waar je op kunt letten om je huis brandveiliger te maken. Maak ook vanavond je vluchtplan (tip 4). Zorg dat je niet verrast wordt door het vuur.

Bouw en brandveiligheid

Er wordt in de bouw streng gecontroleerd op de brandveiligheid. De bouw heeft zich daarbij te houden aan wettelijke bepalingen en regels. Het zijn vooral de materialen waar op gelet wordt. Wanneer in een op zich brandveilig huis wordt behangen en betimmerd, kan dat de brandveiligheid natuurlijk wel beïnvloeden. Sommige materialen geven giftige gassen af bij brand. Vaak zijn er wel materialen die dan als alternatief kunnen worden gekozen, maar meestal zijn die materialen meteen ook een stuk prijziger.

Het brandcompartiment

Een brandcompartiment is een deel van een gebouw. Dat deel is zodanig gebouwd, dat wanneer er brand in dat deel ontstaat, het vuur minimaal twintig minuten in dat deel zal blijven woeden, voordat het uit het compartiment kan komen. Mensen die zich in dat gedeelte van het pand bevinden, moeten in staat zijn binnen een halve minuut een veilige ruimte te bereiken. Die halve minuut wordt zeer nauw genomen, want na een halve minuut neemt de kans op verstikking door rook drastisch toe.

Brandcompartimenten zijn een belangrijk onderdeel in de bouwregelgeving. Het zorgt voor een betere controle over een eventuele brand. De vluchtroute wordt aan de hand van de indeling van rookcompartimenten opgesteld. Het Bouwbesluit schrijft voor dat gebouwen voldoende veilige vluchtroutes moeten hebben. De verzamelplaats is meestal een aansluitend terrein waarvandaan men de openbare weg kan bereiken.

Brandblussers

Er zijn verschillende blusmiddelen waarmee je zelf in veel gevallen een beginnende, kleine brand kunt blussen. Ga alleen doe-het-zelven als je zeker weet dat je zonder moeite of gevaar de ruimte kunt verlaten. De dampen in de rook bevatten giftige stoffen. Het in ademen kan daarom levensgevaarlijk zijn. Zijn er huisgenoten? Breng dan eerst iedereen in veiligheid, alvorens je gaat blussen. Bel bij een brand altijd de brandweer (112). Je kunt nooit weten of je de brand onder controle kunt houden.

Gebruik tuinslang

De tuinslang kun je gebruiken bij een kleine brand. Zorg dat je een slanghaspel in huis hebt, die eenvoudig aan de waterleiding is aan te sluiten. De tuinlang moet lang genoeg zijn. Je moet de hele woning kunnen bereiken. Gebruik de tuinslang als het brandende materiaal bestaat uit hout, papier, textiel of karton. Gebruik de tuinslang niet bij brandende olie of vet en uiteraard niet in de buurt van elektriciteit.

Gebruik blusdeken

Blusdekens worden geleverd in een opbergkoker. De oppervlakte is 180 bij 180 centimeter. De stof van een blusdeken is gemaakt van een onbrandbaar materiaal; glasvezel of geïmpregneerde wol. Een blusdeken bewaar je bij voorkeur in de keuken. Het is ontzettend handig er eentje in de caravan, boot, of tuinhuisje en binnen handbereik bij de barbecue te bewaren.

Het werkt als volgt: Sla de deken om je handen en leg hem over de brandhaard of brandende kleding. Wikkel de deken om de persoon die in brand staat. Trek de deken goed dicht bij de hals van het slachtoffer. Het verhindert vlammen en rook bij het gezicht van het slachtoffer te komen. Na gebruik kun je de blusdeken vervangen voor een nieuwe.

Andere toepassingen zijn het blussen van een vlam in de pan, brand in een elektrisch apparaat, of een brandende prullenbak. Een blusdeken koop je in een doe-het-zelf zaak of bouwmarkt.

Gebruik draagbare brandblussers

Je kunt bij gespecialiseerde leveranciers terecht voor verschillende soorten draagbare brandblussers. Een waterblusser gebruik je voor alle branden, behalve waar je te maken hebt met elektriciteit of een vlam in de pan. De schuimblusser of poederblusser zijn prima blussers voor in de woning, caravan, boot en zomerhuisje. Je kunt er vaste stoffen en vloeibare stoffen mee blussen. Het poeder uit de poederblusser moet direct na het blussen met de stofzuiger worden opgezogen om verdere schade te beperken. De kooldioxideblusser (CO2) wordt gebruikt bij elektriciteitsbranden.

Brandblussers moeten zodanig worden bewaard dat ze goed zichtbaar en gemakkelijk te bereiken zijn. Lees bij aankoop de gebruiksaanwijzing goed door. Nog beter is de leverancier ook nog eens om een demonstratie te vragen.

Brandgevoelige apparaten

In een woning bevinden zich veel apparaten die een brand kunnen veroorzaken. Het is goed om daar eens bij stil te staan. Apparaten die veel stroom gebruiken zijn de grootste boosdoeners. De kans dat deze apparaten een brand kunnen veroorzaken, is het grootst.

Keukenapparaten

De frituurpan is een geducht apparaat. Menig frituurpan heeft een woning in de brand doen vliegen. Vaak is er bij brand sprake van de combinatie drankgebruik en frituren. Frituren met een kapotte thermostaat is echt gevaarlijk, net als frituren in een gewone pan. Je weet immers niet hoe hoog de temperatuur van het vet is. Olie of vet kan bij zeer hoge hitte spontaan in brand vliegen. Wanneer je een vlam in de pan hebt moeten doven, is het raadzaam de filters van de afzuigkap schoon te maken. Deze zijn dan bijzonder brandgevaarlijk geworden. Broodroosters moeten regelmatig schoongemaakt worden, om te voorkomen dat resten oude broodkruimels vlam vatten.

Huiskamerapparaten

Omdat er in een televisie elektronische onderdelen zitten die direct contact maken met het lichtnet, is de televisie regelmatig een veroorzaker van brand. Stof en vet dat de televisie binnen dringt, kan stroomgeleiding veroorzaken. Geadviseerd wordt de televisie met een schakelaar uit te zetten in plaats van op de stand-by te laten staan. Hetzelfde geldt voor de computer.

Badkamerapparaten

De haarföhn kan brand veroorzaken. Je kunt er je haren mee in de brand steken.

Slaapkamerapparaten

Een doekje/kleedje over je schemerlamp hangen staat misschien erg romantisch, maar het kan ook in de brand vliegen bij oververhitting.

Huishoudelijke apparaten

Snoeren en haspels kunnen brandgevaarlijk worden als de snoeren niet helemaal uitgerold worden bij gebruik. Kies bij voorkeur voor haspelsnoeren met warmtebeveiliging.

Brandweer bellen

Bij een brand bel je altijd 112, of de brand nu groot of klein is. Bel kort en zakelijk. Je bent misschien opgewonden, maar je helpt de brandweer door de informatie rustig en beknopt door te geven. Luister naar de vragen die de telefonist(e) stelt en geeft gerichte antwoorden. De informatie wordt gebruikt om te bepalen waar en met hoeveel man de brandweer uit zal rukken.

De informatie die gevraagd wordt, zal bestaan uit het vragen van je naam en telefoonnummer. Je zult gevraagd worden naar de exacte plaats van de brand (of het ongeval), hoe de stand van zaken is en of er slachtoffers (hoeveel, welke verwondingen) zijn.

De brandweer zal proberen zo snel mogelijk ter plaatse te komen. Soms zijn ze er binnen een paar minuten, soms duurt het wat langer. Vaak heeft dat te maken met oponthoud onderweg. De brandweer moet ook meteen bij de boven- en ondergrondse brandkranen kunnen komen (en soms staat daar een auto op geparkeerd, die eerst weggesleept moet worden).

Help de brandweer door je huisnummerbord altijd goed in het zicht te houden. Het komt voor dat de brandweer kostbare tijd verspilt, omdat het huisnummer ergens verborgen achter planten of andere zaken zit, waardoor het juiste huis niet snel gevonden kan worden. Je helpt de brandweer ook met een zogenaamd meterkastplan. Hang in de binnenkant van je meterkast een A4 waarop je je naam en het telefoonnummer van je mobiel vermeld. Zet er de namen en adressen op van personen die moeten worden gewaarschuwd bij een calamiteit. Zet er de naam en telefoonnummer van je huisarts bij.

Brandwonden

Een brandwond kun je al snel oplopen. Bij kinderen is hete vloeistof oorzaak nummer één van brandwonden. Heb je kinderen onder de vier jaar? Je kunt bij de Brandwondenstichting gratis een brandwondenwijzer aanvragen. Dan heb je de juiste informatie zo bij de hand. Zeker als je hem bij je EHBO doos bewaart.

Gouden regel: eerst water, de rest komt later. Het is een makkelijke zin om te onthouden, ook als je in paniek raakt.

Volg de volgende vijf regels bij brandwonden:
1 Koel de huid met lauw, zacht stromend water (minstens vijf minuten en niet op de wond)
2 Verwijder ondertussen alleen de kleding die niet aan de wond kleeft
3 Waarschuw een arts bij blaren, een aangetaste huid, elektrische of chemische verbranding
4 Geef het slachtoffer geen eten of drinken
5 Vervoer het slachtoffer altijd zittend (het hoofd moet hoger zijn dan het lichaam om vochtophoping te voorkomen)
Wanneer er geen leidingwater voorhanden is, gebruik je desnoods slootwater. Het is altijd beter dan niet koelen.
Brandwonden worden onderverdeeld in drie gradaties. Bij een eerstegraads brandwond is de huid rood, warm en gezwollen. Een tweedegraads brandwond is ook rood, warm en gezwollen, maar de huid voelt pijnlijk aan en er ontstaan blaren. Bij een derdegraads verbranding ziet de huid er geel tot bruinzwart uit. Het slachtoffer lijkt geen pijn te voelen, maar dit is een hele erge verbranding en er is direct een arts nodig.
Raadpleeg een arts als de brandwond groter is dan een muntje van tien eurocent, en bij tweede- en derdegraads verbrandingen, maar ook als de wond veroorzaakt is door chemische producten of elektriciteit.

Kinderen en brandwonden

De Brandwonden Stichting is dit jaar een landelijke campagne gestart om ouders van kinderen te waarschuwen voor onveilig gedrag, waarbij kinderen brandwonden kunnen oplopen. Brandwonden kunnen zeer ernstige gevolgen hebben.

De meeste ouders weten wel dat hete vloeistoffen oorzaak nummer 1 zijn voor het oplopen van een brandwond. Die kennis is er wel. Toch komen er heel veel kleine kinderen op de EHBO van het ziekenhuis terecht met brandwonden. De grootste groep slachtoffers bestaat uit baby’s tussen de 6 en 14 maanden. Van alle slachtoffertjes is 85 procent nog geen twee jaar oud.

De huid van een jong kind is dun en kwetsbaar. Daarom kan een kopje hete thee al ernstige schade veroorzaken. Het kan ook zo maar gebeuren. Veel mensen onderschatten de situatie. Kleine kinderen leren snel. Ineens kunnen zij staan en het kopje thee weggrissen. Of men denkt dat het kind nu wel weet dat een kopje thee heet is en het er niet aan mag zitten. Het is het kind al zo vaak gezegd. Maar ja, kinderen blijven kinderen. Sommige kinderen kunnen bepaalde verantwoordelijkheden (zoals afblijven van het drinken van mama/papa) nu eenmaal nog niet zo goed aan. Ze hebben het veel te druk met ontdekken en hebben geen notie van veiligheid.

Via de website van de Brandwonden Stichting kun je gratis een brandwondenwaaier aanvragen waarop alle informatie staat wat te doen als je kind een brandwond heeft opgelopen.

Rookmelders

Een rookmelder is een apparaat dat, zoals het woord al zegt, rook meldt. De rookmelder is een belangrijk apparaat, want het kan levens redden. Dankzij de waarschuwende werking is er meer tijd om jezelf en je huisgenoten in veiligheid te brengen.

Een appartement heeft genoeg aan één rookmelder. Kies voor een strategische plaats, bijvoorbeeld daar waar de meeste kamers op uitkomen. Dat kan bijvoorbeeld de hal zijn. Voor huizen met meerdere verdieping wordt geadviseerd om op elke woonlaag een rookmelder te plaatsen. De beste plaats is boven de trap aan het plafond. Om meer zekerheid te krijgen, kun je ook een melder op plaatsen aanbrengen waar regelmatig mensen komen, bijvoorbeeld de woon- en slaapkamers. Denk ook aan ruimtes waar elektrische apparaten staan (wasmachine en droger). Bedenk wel dat plaatsing in de badkamer of keuken snel een irritant vaak zou kunnen leiden tot een vals alarm door vocht en stoom. Dat geldt ook voor de garage (uitlaatgassen).

Wanneer het apparaat rook ontdekt, laat het een hard alarm horen. Een rookmelder werkt op batterijen. Deze gaan ongeveer een jaar mee. Als de batterij leeg raakt, zal de rookmelder elke minuut een hard piepsignaal geven (dertig dagen achter elkaar). De rookmelder heeft een testknop. Je hoeft alleen maar die knop in te drukken om te horen of de melder goed werkt.

Er zijn ook rookmelders gecombineerd met een koolmonoxidemelder. Nieuwbouwwoningen worden standaard voorzien van optische rookmelders (aangesloten op het lichtnet). Kies bij voorkeur voor een rookmelder, goedgekeurd door het Keurmerkinstituut Consumentenproducten. Je vindt het keurmerk op de verpakking.

Vluchtroute bepalen

Stel je voor dat er brand in de woning uitbreekt. Weet jij dan hoe je het veiligst het huis kunt verlaten? Weten alle gezinsleden hoe ze zo snel mogelijk kunnen vluchten? Heb je er wel eens over nagedacht een vluchtroute op te stellen? Een goed vluchtplan kan levens redden. Een vluchtplan is een lijst met afspraken die je met het gezin of huisgenoten maakt. Aan de hand van het vluchtplan kun je snel en adequaat handelen bij brand.

In het plan moet het volgende worden vastgesteld:
  • Is er een telefoon waarmee meteen alarm geslagen kan worden (112)?
  • Maak een vluchtroute. Het is de bedoeling dat je de snelste, maar ook de veiligste weg kiest. Vlucht als het kan naar beneden. De deur moet snel geopend kunnen worden (denk aan het nachtslot en waar de sleutels liggen).
  • Het kan voorkomen dat de afgesproken vluchtroute niet bereikbaar of onbegaanbaar blijkt. Kies dan een vluchtkamer waar iedereen zich verzamelt. Kies een kamer aan de straatzijde van het huis.
  • Spreek af wie voor wie zorgt. Wie neemt de baby, oudere of minder valide mee.
  • Spring niet direct van het balkon naar beneden, maar wacht zo lang mogelijk op hulp. Ga op het balkon staan of voor het raam en trek zoveel mogelijk aandacht.
  • Spreek een verzamelplaats buiten het huis af. Hier kun je meteen zien of iedereen het huis heeft kunnen verlaten. Vertel de brandweer hoeveel mensen zich ten tijde van de brand in de woning bevonden en welke verzamelplaats is afgesproken.
  • Verlaat het brandende huis en keer niet terug (omdat je wat vergeten bent). Je brengt niet alleen je eigen leven in gevaar, maar ook dat van anderen. Is er nog iemand in het huis, dan licht je de brandweer in. Zit er niemand meer in het huis? Geef dit direct aan de brandweer door zodat onnodige zoekacties gestaakt kunnen worden.
  • Neem het vluchtplan regelmatig met je gezinsleden/huisgenoten door. Met kinderen kun je brandoefeningen doen.

Wat te doen bij brand

Volg de volgende stappen bij brand:

1. Blijf kalm en let op gevaar
2. Sluit ramen en deuren (achter je)
3. Bel 112!
4. Wees alert: kinderen en huisdieren verstoppen zich bij gevaar in plaats van te vluchten (kijk dus ook onder de bedden)
5. Let op of alle huisgenoten of aanwezigen het brandende pand/object hebben verlaten (help elkaar)
6. Weinig rookontwikkeling wil nog niet zeggen dat er geen koolmonoxidevergiftiging kan dreigen
7. Leer jezelf aan om bij ruimtes waar veel mensen aanwezig zijn te kijken waar de nooduitgang is
8. Open geen deuren of ramen waar brand is. Verse zuurstof kan de brand doen oplaaien. *)
9. Al is de brand nog zo klein, hij kan zomaar oplaaien (zeker wanneer er een brandbaar gas in de buurt komt, dit kan een grote explosie veroorzaken)
10. Schakel eerst alle elektriciteit uit als je de brand met water wilt gaan blussen

*) Het kan zijn dat je ergens naar binnen moet om iemand te redden, terwijl je in schat dat het veilig is en dat je ertoe in staat bent. Handel dan als volgt:
Voel met je achterkant van je hand aan de deur en deurknop of deze warm zijn
Wanneer de deur en deurknop koud aanvoelen, ga je op je hurken zitten aan de kant waar je niet direct in de kamer kan kijken (zo ver als mogelijk van de deuropening vandaan)
Open de deur voorzichtig op een kiertje en wacht 3 seconden voordat je in de kamer kijkt
Zorg dat er altijd eerst de brandweer wordt gebeld. Als je bluspoging mislukt zonder dat je gebeld hebt, is de kans groot dat de schade onnodig veel groter wordt.

Tips & Reacties

Deel je eigen tip over brandveiligheid

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!